جریانات هنری مدرن در بخش معماری ( قسمت اول)
در غرب همواره دو شاخه عقل گرايي و احساس گرايي موازي هم پيش رفتهاند و گاهي يكي بر ديگري غالب شده است.
اين دو شاخه در قرن بيستم با يكديگر تلفيق شدهاند و معماري مدرن را به وجود آوردهاند[1].
در اينجا به بررسي ميراث شاخههاي مختلف معماري در قرن نوزده و بيستم ميپردازيم.
انقلاب صنعتي و ايجاد تحول در حيطهي ساخت مربوط به شاخهي عقل يا خردگرايي ميباشد. ساختمان عظيم قصر بلورين در لندن كه توسط "جوزف پكستون" طراحي شده است و برج ايفل از اولين ساختمانهاي مدرن محسوب ميشوند كه نتيجهي تحولاتي كه در زمينهي ساخت رخداد هستند.
اپراي پاريس اثر "شارل گارنيه" و آثار "توماس جفرسون" كه تحصيل كردهي مدرسهي هنرهاي زيباي پاريس بود، نيز جزو ميراث خردگرايان محسوب ميشود.
مكتب شيكاگو هم جزو شاخهي فردگرايي محسوب ميشود. شيكاگو كه يكي از شهرهاي مهم آمريكا در سال 1830 بود، در سال 1871 در آتش سوزي مهيبي از بين رفت. در حين بازسازي اين شهر، عوامل متعددي در شكلگيري آن دخيل بودند. از جمله افزايش جمعيت، رشد اقتصادي، قيمت زياد زمين و بلوك ساختمانهاي تجاري. در طي اين مدت ساختمانهاي بلند مرتبه با اسكلت فولادي، ديوار غير باربر و پنجرههاي وسيع براي اولين بار احداث گرديد.

مهمترين و تأثيرگذارترين فرد در مكتب شيكاگو "لوئيس ساليوان" ميباشد. فرم تابع عملكرد است شعار معروف ساليوان است. ساليوان مدتي در دفتر "ويليام لي برون جني" اولين مهندس مطرح "فرانك لويد رايت" و "ميس ونه رو" تأثير گذارده است.
روشهاي طراحي، اجرايي و اصول نظري معماران مكتب شيكاگو كه ميتوان آن را منشور اوليهي معماري مدرن محسوب كرد به قرار ذيل است:
1- استفاده از اسكلت فولادي براي ساختار كل بنا
2- نمايش ساختار بنا در نماي ساختمان
3- عدم تقليد از سبكهاي گذشته
4- استفاده بسيار اندك از تزئينات
5- استفاده از پنجرههاي عريض كه كل دهانه بين ستونها را ميپوشاند.
"آگوست پره" كه پدر تبن مسلح مينامندش و ميس ونه رو و همچنين "لويي كان"، از معماران خردگراي قرن بيستم ميباشند.
كار شايان توجه آگوست پره، تبديل تبن مسلح به يك نوع مصالح معماري مدرن بود. لوكو بوزيه بين سالهاي 1909- 1908 در دفتر پره كار ميكرد.
ميس وندرو يكي از مديران مدرسهي باووهاوس بود. ميس ابتدا به سبك نئوكلاسيك علاقهمند بود اما بعد از جنگ جهاني اول به سمت معماري مدرن گرايش پيدا كرد و تا آخر عمر به اصول نظري و كالبدي معماري مدرن وفادار ماند. او استاد به كارگيري مصالحي همچون آهن و شيشه در ساختمانهاي مكعب شكل است.
او ميگفت: « اگر ما موفق شويم كه صنعت را جلو بريم، تمام مسائل اقتصادي، اجتماعي، تكنولوژيك و هنري حل خواهد شد». او به سبك بينالملل طراحي ميكرد و شعار معروفش: "كمتر بيشتر است" (يعني ساختمان بايد فاقد هرگونه تزئينات و اجزاي اضافه باشد) مشخصهي سبك ميس ونه رو و در نهايت سبك بين الملل بود.
[1] معماري مدرن يعني معماري بر اساس علم و تكنولوژي جديد و با واژهي مدرنيسم تفاوت دارد. مدرنيسم يك سبك معماري ميباشد با يك اصول خاص

محمد جديري عباسي